رابطه خوب فرزند اول با پدر به احساس آرامش او در نبود مادر کمک بسیاری میکند.
تولد فرزند دوم در خانواده امری خوشحال کننده و در عین حال کمی گیج کننده میتواند باشد. همه ما در میان اطرافیان و یا در خانواده خودمان یک چهره آشنا دیدهایم: چهره کودکی معصوم که به تازگی صاحب خواهر و یا برادری شده و بنا به سنش دچار احساسات گوناگونی است؛ لحظه ای خوشحال است و لحظه ای نگران، لحظه ای دلواپس جایگاه قبلی خود است و لحظه ای در قبال کودک تازه وارد احساس مسئولیت میکند و خلاصه مجموعه ای شده از تضادهای عاطفی گوناگون.
اولین حسی که کودک بنا به سنش تجربه میکند حسادت است. این حسادت میتواند به هر دو فرزند آسیب برساند، بنابراین بهتر است هر چه زودتر و قبل از تولد فرزند جدید، فرزند اول آماده شود. طبق نظر یک روانشناس «اگر والدین تصمیمی برای تولد فرزند دوم خود دارند، باید با صحبت کردن، فرزند اول را جهت پذیرش فرزند دوم آماده کنند.»
این آماده سازیها به ساخت جایگاه مناسب فرزندان در خانواده کمک میکند. مشخص گردیده که فرزندان اول برای رضایت خاطر والدین، اغلب طبق خواسته آنها زندگی میکنند. این امر ناشی از ترسی است که آنها در زمان کودکی در هنگام تولد فرزند دوم احساس کردهاند و در آینده نیز آنان همچنان به مقررات خانوادگی پایبند میمانند، امری که در فرزندان بعدی کمتر دیده میشود. چون آنان هیچ گاه از سوی بچه های بعدی مورد تهدید فرار نگرفتهاند و همواره بچه یا بچههایی در اطرافشان بوده است. از این رو آنها نسبت به بچه های اول نگرانی کمتری دارند و به تایید رفتارشان توسط والدین اهمیت کمتری میدهند.
آماده سازی کودک اول روشهای مختلفی دارد که میتوان به صورت نکته وار و به شرح زیر بیان کرد:
۱- در وهله اول باید در نظر گرفت که علیرغم فرزند سالاری حاکم، تصمیم گیری برای چنین امر مهمی کاملاً بر عهده پدر و مادر میباشد و نه فرزند. چرا که فرزندان هنوز قادر به فهم دقیق مسئولیت نیستند و تصورشان از داشتن یک خواهر یا برادر کوچکتر همانند یک همبازی موقت است. بنابراین مادر و پدر باید خود تصمیم اولیه را گرفته و بعد فرزند خود را در جریان بگذارند.
۲- قبل از تولد فرزند دوم ترتیبی داده شود که فرزند اول ساعات بیشتری را با پدرش بگذراند. زیرا بعد از تولد فرزند دوم مسئولیت مادر بسیار بیشتر میشود و زمان کمتری برای توجه به فرزند اول دارد. رابطه خوب فرزند اول با پدر به احساس آرامش و امنیت او در صورت نبود مادر کمک بسیاری میکند.
۳- فرزند اول باید بداند که نوزاد ناتوان است و نیاز به مراقبت دارد و قادر نیست بلافاصله پس از تولد با او همبازی شود. ولی این اتفاق به زودی رخ خواهد داد. میتوانید اطلاعات خود را با خواندن کتابهایی در این زمینه افزایش دهید.
۴- با کمک یکدیگر وسایل لازم برای تولد بچه جدید را فراهم کنید و سلیقه او را در تهیه لوازم در نظر داشته باشید.
۵- به فرزند اول اطمینان بدهید که او را همیشه و در هر شرایطی دوست خواهید داشت حتی اگر ظاهراً توجه کمتری به او دارید.
۶- به نیازهای خاص دوران خردسالی کودک اول توجه کنید و مدام به او یادآوری نکنید که چون بزرگتر است باید از یک سری فعالیتهای مورد علاقه دوران کودکیاش چشم پوشی کند.
۷- قبل از تولد فرزند جدید، فرزند اول را آگاه کنید که با انجام یک سری کارها میتواند به شما در نگهداری از نوزاد کمک کند و این کار او قابل قدردانی است.
۸- در صورتی که فرزند اول احساسات خاصی مثل خشم، نفرت یا حسادت نسبت به فرزند جدید دارد به او اجازه دهید که آنها را بیان کند و شیوه های خاصی برای ابراز آنها داشته باشد و بعد با یکدیگر آنها را بررسی و راهکارهای مناسبی پیدا کنید.
۹- هیچ گاه از بچه اول نخواهید که به زور وسایل دوران بچگیاش را به بچه اول بدهد. چرا که این مسئله باعث ایجاد حس حسادت و خشم بیشتر در او میشود. اجازه بدهید که او وسایل مخصوص به خودش را داشته باشد.
۱۰- مسائل غیر واقعی برای او بیان نکنید نظیر اینکه این هدیه را فرزند جدید برای تو آورده است، بلکه به او بگویید که شما به خاطر رفتار خوبش این هدیهها را برایش تهیه کردهاید.
۱۱- مزایای داشتن خواهر یا برادر را بنا به سنش، برایش شرح دهید.
البته نکات ذکر شده به صورت کلی است و بنا به سن کودک، شرایط خانوادگی و روحیه او میتواند متغیر باشد. در صورتی که با رعایت نکات گفته شده، همچنان با کودک خود درباره فرزند جدید مشکل دارید، بهتر است از مشاوران روانپزشک و یا روانشناس کودک بهره بگیرید.
کیهانه سیوشی